Erfbelasting

Als erfgenaam bent u erfbelasting verschuldigd over de nalatenschap. Anders gezegd: over vermogen dat door overlijden van de ene persoon naar de andere overgaat, wordt belasting geheven. Het vermogen dat u nalaat, wordt nalatenschap genoemd. Erfbelasting valt onder de Successiewet: voorheen werd erfbelasting ook wel successierechten genoemd.

De Belastingdienst voert de regels uit en int de belasting. Wilt u de erfbelasting berekenen? Maak dan gebruik van de tarieven en eventuele vrijstellingen die u verderop op deze pagina aantreft. Of maak direct een proefberekening erfbelasting op de website van de Belastingdienst.

Hoeveel zijn goederen waard?

Een nalatenschap bestaat vaak uit meer dan geld. U kunt ook goederen, zoals inboedel of een eigen woning erven. Aangezien de waarde van een nalatenschap hierdoor niet altijd makkelijk is vast te stellen, geldt voor goederen deze regel: de waarde van zaken uit een erfenis is het bedrag dat ze zouden hebben opgebracht als ze op de dag van overlijden aan de hoogste bieder zouden zijn verkocht. De uiteindelijke waarde van de nalatenschap wordt bepaald door de waarde van de bezittingen, te verminderen met de waarde van de schulden. Wat overblijft wordt de ‘netto verkrijging’ genoemd.

Betaalt u erfbelasting over een huis?

Een woning behoort ook vaak tot iemands nalatenschap. Over de erfenis van een huis moet dan belasting worden betaald. Wat de erfbelasting op een huis met hypotheek precies is, is afhankelijk van wie het huis gaat erven, wat de waarde van de woning is en hoe hoog de hypotheekschuld is. Zo heeft een partner een behoorlijk grote vrijstelling terwijl die voor kinderen een flink stuk lager is. Het erven van een huis met een aflossingsvrije hypotheek zorgt er vaak voor dat de overwaarde minder hoog is dan wanneer er al op de hypotheek was afgelost. Wat de erfbelasting op de woning precies gaat zijn, is voor elke situatie anders. Laat u hierbij dus altijd goed adviseren.

Hoe voorkomt u erfbelasting op overwaarde huis?

U wilt natuurlijk het liefst zo min mogelijk erfbelasting betalen als u een huis erft. Er zijn manieren om te voorkomen dat u erfbelasting over de overwaarde van een huis moet betalen. Of om er in elk geval voor te zorgen dat de erfbelasting zo laag mogelijk is. U moet dan vooraf een testament hebben opgesteld. Daarin neemt u dan bijvoorbeeld op dat het vermogen wordt nagelaten aan de langstlevende partner. Het doen van papieren schenkingen aan kinderen is ook een mogelijkheid om de overwaarde van een woning vooraf stukje bij beetje over te hevelen aan de kinderen. U maakt dan jaarlijks gebruik van de maximale schenkingsvrijstelling voor kinderen door geld te schenken op papier (via de notaris).

Erfenis in hypotheek stoppen

Heeft u een erfenis ontvangen en wilt u die erfenis gebruiken om uw hypotheek af te lossen? Een hypotheek aflossen met een erfenis is zeer zeker mogelijk. Maar bedenk wel dat u daarbij alleen het deel kunt gebruiken dat u na het betalen van de erfbelasting overhoudt. Ook bent u misschien gebonden aan een maximaal bedrag dat u op uw hypotheek jaarlijks boetevrij mag aflossen. Maar verder is het gewoon mogelijk om een erfenis te gebruiken om uw hypotheek te verlagen. Er gelden vanuit overheidswege jammer genoeg geen bijzondere vrijstellingen voor het aflossen van uw hypotheek met een erfenis.

Invloed samenlevingsvorm op erfbelasting

Op welke wijze u heeft samengewoond, heeft ook invloed op de manier hoe de nalatenschap wordt verdeeld. Hieronder ziet u bij welke samenlevingsvormen welke omvang van de nalatenschap hoort:

• Alleenstaand: heel privévermogen;
• Ongehuwd samenwonen: heel privévermogen;
• Gehuwd in algehele gemeenschap van goederen: helft totaal vermogen;
• Gehuwd op huwelijkse voorwaarden: afhankelijk van de verdeling.

Vrijstelling erfbelasting

De Belastingdienst heft erfbelasting over alles wat u erft. Er is we; een bepaald gedeelte van het verkregen vermogen vrijgesteld van belasting. Hoe groot dit deel is, heeft hoofdzakelijk te maken met uw relatie met de erflater. Vooral voor de langstlevende partner is de vrijstelling groot. Het begrip partner voor de erfbelasting is hierbij van belang.

In Nederland is sprake van een dubbele progressieve belastingheffing. Hoeveel erfbelasting u hierdoor uiteindelijk betaalt, hangt af van de waarde van de nalatenschap én uw verwantschap met de erflater. Dit laatste bepaalt weer in welke tariefgroep u valt. Er bestaan drie tariefgroepen voor de erfbelasting:

• Tariefgroep 1: partner en kinderen
• Tariefgroep 1a: kleinkinderen
• Tariefgroep 2: anderen

Vrijstellingsbedrag erfbelasting 2023

Over het eerste deel van een erfenis hoeft u geen belasting te betalen. Dit is het vrijstellingsbedrag. Hieronder staan de vrijstellingsbedragen bij erfenissen per 2023.

Tarieven erfbelasting 2023

Hoe hoog de erfbelasting op een huis is, hangt af van de relatie van de ontvanger tot de schenker of erflater. Ook is het percentage afhankelijk van het te erven bedrag. In de onderstaande tabel vindt u de percentages erfbelasting in 2023.

Erfbelasting berekenen

U erft het huis van uw ouders in 2023. De WOZ-waarde van de woning is € 450.000. Tot een bedrag van € 22.918 bent u vrijgesteld van belasting. Er blijft dus een bedrag over van € 427.082. Over € 138.641 bent u 10% erfbelasting verschuldigd, oftewel € 13.864,10. Over de overige € 288.441 bent u 20% erfbelasting verschuldigd. Dit komt neer op € 57.688,20. In totaal betaalt u dus € 71.552,30 aan erfbelasting.